استرس گرمای در گاو (تنش گرمایی در گاو) : کاهش و مدیریت

مدیریت استرس گرمایی در گاو (مدیریت تنش گرمایی در گاو)

اگر چه تمام روشهای کاهش استرس گرمایی در گاو، گرما به سرمایه گذاری اولیه نیاز دارند ولی تعبیه فن ها و تجهیزات پاشیدن آب هزینه های مداوم انرژی و آب را نیز در بردارند و پرورش کنندگان باید هنگام تعبیه آنها این موضوع را مد نظر قرار دهند منافع اقتصادی حاصل از دفع استرس گرمایی گاو از طریق افزایش تولید بهبود عملکرد تولید مثلی و افزایش عمر تولیدی گاوها، به راحتی حاصل می شود. برای ارتقاء سطح آسایش، دامها ممکن است به مداخلات زود هنگام تر قبل از بروز مشکلات آشکار مورد نیاز باشد درک این منطق نیاز به کاوش دقیق تر در مورد تعریف تنش گرمایی دارد.

دمای ایده آل برای گاوهای شیری

تنش گرمایی در گاو (استرس گرمایی در گاو) و محدوده آسایش دمایی در حیوانات خونگرم، اغلب براساس شرایط محیط تولید گرمای متابولیکی و نتایجی مانند تولید شیر تعریف می شود. هوموترمی به ثابت ماندن دمای مرکز بدن در حد طبیعی اشاره دارد و هایپوترمی و هایپرترمی به ترتیب انحراف پایین تر و بالاتر از محدوده طبیعی هستند. تعادل حرارتی به طیف باریک تری از دما (محدود شده توسط دمای آستانه بحرانی بالا و دمای آستانه بحرانی پایین) اشاره دارد، که در آن دامنه تولید گرمای متابولیکی در بدن ثابت باقی می ماند (شکل ۱). تعاریف تنش گرمایی در گاو و آسایش دمایی در مقالات، متفاوت هستند. بر اساس این مفهوم گاوهای تحت تنش گرمایی از روی اتساع عروقشان شناخته می‌شوند. به دنبال آن تعریق، افزایش سرعت تنفس له له زدن، تغییرات رفتاری برای افزایش اتلاف گرما و سرانجام کاهش مصرف خوراک و کاهش تولید گرما نمایان می شود.

در دهه های بعدی بسیاری از محققان آسایش حرارتی را با منطقه خنثی دمایی برابر دانسته اند و نقطه بروز استرس گرمایی در گاو را بالاتر از آستانه بحرانی بالا و یا هنگام کاهش تولید تعریف کرده اند. بسیاری از شاخصهای دمایی موجود حاصل از مدل های توصیف کننده ارتباط بین شرایط محیطی و پاسخ گاو (عمدتاً از لحاظ کاهش تولید هستند. . متداول ترین شاخص، شاخص رطوبت – دما (TI) است که دمای هوا و رطوبت نسبی را با هم ترکیب کند. بسیاری از تحقیقات سعی کرده اند آستانهها یا نقطه برشهایی را برای این شاخص تعریف کنند که در آن نقاط تغییرات قابل ملاحظه ای در دمای بدن، تولید شیر، کیفیت شیر (نمره سلولی بدنی)، یا تلفات ایجاد می شود. براساس نتایج چنین مطالعاتی، THI برابر با ۷۲ و یا اخیرا 68 اغلب نقطه آغاز استرس گرمایی تعریف می شود.

(شکل ۱) استرس گرمایی بروز می یابد، زمانیکه مکانیسمهای دفاعی رفتاری و فیزیولوژیکی حیوان در برابر گرم شدن بیش از حد فعال می‌شود. این پاسخها قبل از شروع افزایش دمای بدن دام و قبل از ایجاد تغییر در تولید گرمای متابولیکی شروع میشوند خطوط منحنی تیره و روشن تر به ترتیب دمای داخل بدن و تولید گرمای متابولیکی را نشان می دهند. با شروع استرس گرمای در گاو تولید گرمای متابولیکی ممکن است در ابتدا در نتیجه پاسخ های رفتاری سازگاری کاهش یابد به عنوان مثال کاهش مصرف خوراک ولی در نهایت با افزایش درجه حرارت داخل، بدن وقتی مکانیسمهای دفاعی کفایت نمی کنند افزایش مییابد پاسخ به شرایط سرد محیطی به تصویر کشیده نشده است.

تعریف تنش گرمایی در گاو  از طریق آستانه های THI محدودیتهای زیادی دارد. اول این که سایر متغیرهای محیطی به غیر از دما و رطوبت نیز در تبادل گرما نقش دارند. شاخص های دیگر مجموعه گسترده تری از متغیرهای محیطی را ارزیابی می کنند، مثل شاخص بار حرارتی که دو فراسنجه سرعت هوا و دمای دماسنج گوی سان را به اثرات دمای تابشی اضافه می کند) و دومین محدودیت این است که قبل از افزایش دمای بدن تولید کاهش می یابد. مدل های جدیدتر (مثل شاخص دمای معادل گاو) افزایش نرخ تنفس و دمای پوست که قبل از افزایش دمای بدن تغییر می کنند را هم لحاظ کنند و شاخص های حساس تری برای هشدار به کاهش گرما هستند. سوم، گاوها ممکن است احساس عدم آسایش و اثرات منفی استرس گرمایی را در دمای پائین تری از دمای آستانه بحرانی THI که بر اساس کاهش تولید تعیین شده؛ تجربه کنند.

خنک شدن با آب برای کاهش استرس گرمایی در گاو

بر اساس نتایج تحقیق Bianca، گاوها در شرایط دمایی خنثی هم به دنبال خنک شدن هستند. آنها حتی در شب دواطلبانه به زیر آب پاش می روند و ترجیح می دهند از ابتدای صبح زیر آب پاش باشند، یعنی چند ساعت قبل از اوج دمای محیط روزانه و حتی در روزهایی با دمای ملایم سیستم های خنک کننده مبتنی بر آب معمولاً به صورت دستی و یا بر اساس گیرنده دمای هوا، در دمای ۲۱ تا ۲۴ درجه سانتی گراد روشن می شوند، در صورتی که ممکن است این تنظیم برای انواع مختلف اقلیم مناسب نباشد در حالت ایده آل، فعال سازی تجهیزات کاهش گرما باید با مشاهده دامها در هر گاوداری به صورت منحصر به فرد انجام شود.

در واقع ارزیابی پاسخ دامها مهم است نه تنها به این دلیل که گاوداری ها از نظر امکانات و مدیریت متفاوت هستند بلکه به این دلیل که گاوها حتی در محیط های مشابه با توجه به نژاد، تولید شیر آبستنی وضعیت سلامتی، سطح تغدیه و خصوصیات پوشش بدن متفاوت از یکدیگر به وقایع پاسخ می دهند در ضمن عواملی مانند طبقه اجتماعی گاو (غالب یا مغلوب) می تواند دسترسی آن به آب آشامیدنی قسمتهای خنک جایگاه و استفاده از تجهیزات رفع گرما را تحت تأثیر قرار دهد. به طور کلی شناسایی گاوهایی که تحت تنش گرمایی هستند و نیاز به مداخله اضافی دارند، طراحی برنامه های ارزیابی آسایش دام و تعیین معیارهایی برای بررسی اثر بخشی راهکارهای کاهش گرما در یک گاوداری همگی چالش برانگیز هستند.

شاخص های قابل توجه و غیر تهاجمی (جدول ۲) برای تشخیص استرس گرمایی در گاو شامل له له زدن، جاری شدن آب از دهان آویزان شدن زبان یا دهان باز هستند. اما له له زدن ناشی از افزایش نرخ تنفس به میزان قابل توجه (۱۰۰تنفس در دقیقه به طور متوسط) شاخص حساس تری برای تشخیص بروز تنش گرمایی می باشد. ثبت نرخ تنفس می تواند کار سنگینی باشد از این لحاظ که باید حداقل ۹۰ دقیقه یک بار بررسی شود تا تغییرات در طول زمان به طور دقیق تعیین گردند به علاوه برای ثبت یک متغیر پیوسته، نقطه برش های دقیقی مورد نیاز است.

میانگین نرخ تنفس در تابستان برای گاوهایی که به مدت ۲۴ ساعت به خنک کننده دسترسی داشته اند ۵۰ تنفس در دقیقه بوده، در حالی که در گاوهایی که محروم بوده اند، افزایش یافته و به ۶۰ رسیده است. در آزمایش های کنترل نرخ تنفس در یک جایگاه با تهویه تونلی و مجهز به پدهای خنک کننده تبخیری، THI برابر با ۶۸ معادل تقریباً ۶۰ تنفس در دقیقه است. بر اساس این الگوها و پیشنهادهای منابع قدیمی، نرخ تنفس ۶۰ در دقیقه می‌تواند به عنوان حداقل نرخ تنفس برای مداخله خنک کننده ها باشد. در آینده نزدیک پیشرفتهای تکنولوژی امکان تشخیص خودکار تنش گرمایی با استفاده از شاخص‌های فیزیولوژی و رفتاری و تنظیم تجهیزات کاهش گرما را فراهم می کنند.