برونشیت مرغی [علائم+پیشگیری+ درمان]

علائم بیماری برونشیت مرغی (برونشیت عفونی مرغی)

مشخصه بارز آن ضایعات نایی (tracheal) می باشد. سرفه، آب ریزش بینی، تنفس صدا دار، اسهال چرب و سفید، بی حالی، کاهش درصد تخم گذاری و کیفیت تخم مرغ و کاهش ضریب تبدیل می باشد.

دوره بیماری برونشیت طیور (بروشیت مرغی)

عامل بیماری برونشیت عفونی یک ویروس از خانواده کرونا ویروس می باشد. بیماری مزمن به دنبال نوعی التهاب در مجاری هوایی بزرگ (برونش‌ها) و کوچک و اپیتلیوم آلوئولهای ریوی ایجاد می‌شود. التهاب به واسطه تجمع سلول های التهابی در اطراف برونش ها در پاسخ به محرکهای سمی، میکروبی و یا التهابی ایجاد می‌شود. در واقع افزایش فعالیت ترکیبات اکسیدانی و کاهش فعالیت آنتی اکسیدان‌ها عامل بروز این التهاب است.

شیوع بیماری برونشیت مرغی

میزان تلفات ناشی از بیماری متفاوت بوده و به عواملی مانند حدت ویروس، سروتایپ ویروس، سن گله درگیر، وضعیت ایمنی گله درگیر، کیفیت سیستم ایمنی در گله درگیر، وجود بیماریهای ثانویه، باکتری ها و استرس های محیطی بستگی دارد.

جنسیت جوجه ها، وضعیت گله مادر و تغذیه، از فاکتورهایی می باشند که در شدت بروز ضایعات کلیوی، موثر می باشند. میزان تلفات این بیماری در جوجه هایی با سن کمتر از 6 هفته بالا می باشد (25 درصد یا بیشتر) در حالیکه در جوجه هایی با سن بیش از 6 هفته، بطور معمول اندک است.

نحوه انتقال ویروس برونشیت عفونی

ویروس بیماری برونشیت عفونی به سرعت در میان طیور پخش می شود. پرندگان مستعد به بیماری اگر در کنار پرندگان بیمار نگهداری شوند پس از 24 ساعت علائم بیماری را بروز می دهند. ویروس عامل این بیماری پس از 24 ساعت در بورس، کلیه ها، ریه ها و نای پرندگان آلوده به این بیماری وجود دارد. اخیرا به اثبات رسیده است که ویروس واکسن IBV در ارگانهای مختلف داخلی برای 163 روز یا بیشتر زنده باقی می ماند. در خلال این دوره، ویروس ممکن است بصورت دوره ایی در مدفوع و ترشحات بینی پخش شود.

مقاومت ویروس برونشیت عفونی در برابرعوامل شیمیایی و فیزیکی:

• درحرارت 56درجه سانتیگراد پس از 15دقیقه غیرفعال می شود
• درمحیط های اسیدی و قلیایی غیرفعال می شود
• اکثرضدعفونی کننده های موجود درداروخانه ها ویروس را ازبین می برند

تاثیر برونشیت در مرغ های گوشتی

میزان مرگ و میر در جوجه های گوشتی ظرف مدت دو هفته به حداکثر مقدار ممکن می رسد و از سن ۱۵ الي ۴۵ روزگی زندگی آنها رخ می دهد. مرگ و میر نیز بطور معمول بر اثر عفونتهای باکتریایی ثانویه روی می دهد. عفونتهای باکتریایی ثانویه به دلیل صدمه خوردن به مجاری تنفسی بر اثر ویروس بیماری برونشیت مرغی اتفاق می افتد. وقوع بیماری با سن جوجه های گوشتی نسبت عکس دارد. برخی از سویه های این ویروس، آسیب های کلیوی شدیدی ایجاد می کنند و تلفات ۳۰ درصدی نیز درگله های جوجه های جوان گزارش شده است.

تاثیر برونشیت در مرغ های تخمگذار

ابتلا به بیماری در مرغ های تخم گذار زیر یک سال ممکن است تاثیرات مخربی برتولید آینده آنها داشته باشد. دستگاه تولیدمثل و کلیه مرغ ها ممکن است دچار صدمات دائمی شوند. درصورت ابتلا به برونشیت، انتظار کاهش کیفیت پوسته تخم مرغ و محتویات درونی ‌آن می رود. تاثیر منفی برکیفیت تخم مرغ ممکن است برای هفته ها و ماه ها پس از بهبودی ادامه یابد. ویروس بسیاری از بافتهای بدن را دچار عفونت می کند. بخش های مختلف دستگاه تولید مثل ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرد. در اثر ابتلای مستقیم رحم به ویروس کاهش کیفیت پوسته تخم مرغ را خواهیم داشت که به صورت کاهش ضخامت پوسته و بد شکلی تخم مرغ ظاهر می شود.

جوجه های زیر یک سال مبتلا به برونشیت ممکن است از آسیب های دائمی لوله های رحمی (اویدوکت)رنج ببرند که منجر به تنگی لوله های رحمی، پارگی رحم و لایه های داخلی آن و کیست های لوله های رحمی یا اویدوکت راست از جمله علائم ابتلای زود هنگام جوجه ها به این ویروس می باشد.

پیشگیری از برونشیت عفونی طیور

1. درطی دوره پرورش از ورود افراد متفرقه به محوطه بویژه سالن ها جلوگیری شود.
2. افرادی که ضرورتاً به واحد رفت وآمد می نمایند بایستی در هنگام ورود از کفش و لباس ویژه مرغداری استفاده نمایند.
3. درانتهای دورره پرورش، پس از تخلیه سالن ها، کلیه موارد بهداشتی شامل پاکسازی کامل سالن، محوطه اطراف، شستشو و ضدعفونی سالن و محوطه و تجهیزات مرغداری را رعایت گردد.
4. در کلیه ورودی ها، حوضچه مخصوص جهت کفش ها و خودروها تعبیه و بطورکامل از آن استفاده شود.
5. جهت جلوگیری از پخش گردو غبار و پرز ازسیستم داکت و حوضچه ضدعفونی زیرآن در پشت تهویه استفاده نمائید.
6. ورود به مرغداری و سالن ها را به یک محل محدود نمائید.
7. حتی المقدور در مرغداری های گوشتی نهاده ها از منبع مطمئن تهیه و برای یک دوره ذخیره گردد.
8. در تمام دوره پرورش رطوبت توصیه شده برای جوجه یک روزه را تامین نمائید. بدیهی است کنترل رطوبت درطول فصول تابستان و پائیز ازاهمیت بیشتری برخورداراست.
9. تهویه مناسب همراه با دمای مطلوب در سالن ها فراهم گردد. کاهش اکسیژن، افزایش گازآمونیاک، خشکی هوا و نوسانات دما استرس محسوب شده و زمینه ساز بروزکلیه بیماریهای تنفسی به ویژه برنشیت می شود.
10. با توجه به اینکه بروز بیماری های تنفسی ازقبیل آنفلوانزا و کلی باسیلوز تشدید کننده برونشیت هستند لذا جهت موفقیت در مبارزه با برونشیت، بروز سایر بیماریهای تنفسی نیز باید کنترل گردند.

مهم ترین عامل مدیریتی در پیشگیری از برونشیت عفونی

1. درطی دوره پرورش از ورود افراد متفرقه به محوطه بویژه سالن ها جلوگیری شود.
2. افرادی که ضرورتاً به واحد رفت و آمد می نمایند بایستی درهنگام ورود از کفش و لباس ویژه مرغداری استفاده نمایند.

واكسيناسيون بر علیه برونشیت مرغی

واكسیناسیون بر علیه برونشیت مرغی در 5-1 روزگی و اغلب در 1 روزگی انجام می شود. واکسن به صورت اسپری و در داخل كارتن حمل جوجه ها انجام می شود. هر هزار دوز واکسن در 200 سی سی آب مخلوط می شود و با دستگاه های سمپاش روي سر جوجه اسپری می شود. براي تقويت سیستم ايمنی مرحله اول واكسن دوم در ۱۴ روزگي بصورت قطره يا آب آشاميدنی مصرف می شود. رایج ترین واکسن های مورد استفاده در سراسر جهان واکسن های H120 و H52 ،cr8 یا 4/91 می باشند.