اهمیت ویتامینه ها در تغذیه طیور و تولید طیور ارگانیک
تغذیه صحیح طیور از جمله عوامل اساسی در بهبود عملکرد، رشد، و تولید محصولات مرغوب است. در این مسیر، ویتامینها به عنوان عوامل اساسی در جیره غذایی طیور بسیار اهمیت دارند. این مقاله به بررسی ویتامین ها در تغذیه طیور و راهکارهای بهینهسازی جیرههای غذایی با تمرکز بر سلامت و بهرهوری آنها میپردازد. ویتامینه ها مواد آلی کم مقداری هستند که برای رشد، تولید مثل، سلامت و عملکرد طبیعی طیور ضروری میباشند. ویتامینه ها در بسیاری از فرآیندهای متابولیکی و بیوشیمیایی بدن نقش دارند و در تنظیم فعالیت آنزیمها و هورمونها مؤثر هستند.
ویتامینه ها را میتوان به دو دسته تقسیم کرد: ویتامینه های محلول در چربی (A, D, E و K) و ویتامینه های محلول در آب (گروه B و C). هر یک از این ویتامینه ها نقش خاصی در بدن طیور دارند و کمبود یا افزایش آنها میتواند باعث بروز اختلالات و بیماریهای مختلفی شود.
مقاله: آنفولانزای مرغی [علائم+پیشگیری+درمان]
مقاله: بیماری نیوکاسل در طیور: علائم، تشخیص، درمان و پیشگیری
در این مقاله قصد داریم به بررسی اهمیت ویتامین ها در جیره طیور، و تاثیر و نقش آنها در سلامت و بهره وری در گله ها بپردازیم. برای این منظور، ابتدا به معرفی و نقش هر یک از ویتامینه های محلول در چربی و محلول در آب خواهیم پرداخت. در انتها، سپس به میزان نیاز طیور به این ویتامینه ها بسته به نوع، سن و شرایط محیطی آنها اشاره خواهیم کرد. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید و آموزنده باشد.
محصولات مرتبط ویتامینه و معدنی انواع مرغ و سایر طیور
اهمیت ویتامینها در تغذیه طیور:
ویتامینها نقش بسزایی در تقویت سیستم ایمنی، حفظ سلامت پوست و پرها، بهبود عملکرد تولید تخممرغ و رشد سالم طیور دارند. عدم تأمین ویتامینها میتواند منجر به عوارض مختلفی از جمله کاهش عملکرد، بیماریهای متعدد، و حتی مرگ طیور شود.
ویتامینها ترکیبات آلی هستند که سلولهای بدن قادر به ساختن آنها نیستند و برای زنده ماندن، رشد و تولید تخم مرغ ضروری هستند، میزان نیاز طیور به این مواد کم است ولی وقتی جیره از نظر ویتامینها کمبود داشته باشد، عوارض ناشی از کمبود بروز خواهد کرد. در مجموع 13 ویتامین برای طیور شناخته شده که مقادیر متفاوتی از آنها در مواد خوراک دام، طیور و آبزیان وجود دارد. مواد غذایی که در جیرهها استفاده میشوند دارای تمامی ویتامینها نیستند. بعضی از این ویتامینها در مقایسه با بقیه، غنی از یک یا چند ویتامین بوده ولی کامل نمیباشند. برخی از ویتامین ها توسط میکرو ارگاسمهای روده ساخته میشوند و یکی از انها توسط تابش اشعه خورشید بر پوست بوجود میآید.
به طور کلی تمامی ویتامین ها در صنعت دام، طیور و آبزیان به طور مصنوعی ساخته میشوند و بصورت متنوع ارائه میگردند که میتوان کمبود ویتامینها در جیره به واسطه این ویتامینهای سنتتیک برطرف کرد.
انواع ویتامین ها در تغذیه طیور
- ویتامینه های محلول در چربی (A, D, E و K)
- ویتامینه های محلول در آب (گروه B و C)
ویتامینه های محلول در چربی (A, D, E و K)
ویتامینهای محلول در چربی عبارتاند از : ویتامین A و پیش سازهای آن، ویتامین D، ویتامینE و ویتامینK. ویتامینهای محلول در چربی دارای کربن، هیدروژن و اکسیژن میباشند و برای متابولیزمشان به مقدار چربی نیاز دارن. این ویتامینها معمولا به صورت پروویتامین در گیاهان وجود دارند که در بدن طیور به سرعت تبدیل به ویتامین حقیقی میشوند. این ویتامینها به راحتی در سلولهای چربی بدن پرنده ذخیره میشوند و اضافی آنها از طریق مدفوع دفع میگردد. از بین ویتامینهای محلول در چربی فقط ویتامین K در دستگاه گوارش به وسیله میکرو ارگاسمها ساخته میشود.
ویتامین های محلول در چربی | مهمترین نقشهای ویتامین در سلامت طیور |
---|---|
ویتامین A | حفظ سلامت پوست و پرها، افزایش تولید تخممرغ |
ویتامین D | تقویت سیستم ایمنی، جذب کلسیم و فسفر برای رشد استخوانها |
ویتامین E | جلوگیری از آسیبهای اکسیداتیو، افزایش مقاومت در برابر بیماریها |
ویتامین K | نقش در خونسازی، جلوگیری از خونریزیهای غیرطبیعی |
ویتامینه A در تغذیه طیور
ویتامین A یکی از مهمترین نوع ویتامینها است که در جیره غذایی طیور نقش بسیار مهمی در رشد و سلامتی آنها ایفا میکند. در ادامه به تاریخچه، نقش مهم آن در بدن، ارتباط آن با بینایی، نقش کوآنزیمی و هورمونی، و دیگر نکات مرتبط با ویتامین A پرداخته میشود:
تاریخچه ویتامین A:
- از هزاران سال پیش، نیاز به مادهای که بتواند شبکوری (night blindness) را درمان کند، تشخیص داده شده بود.
- در کتاب طب مصری به نام “ابرز پاپیروس”، جگر کباب شده گاونر یا جگر خروس سیاه به عنوان غذاهای پیشگیری کننده از شبکوری تجویز شده بود.
- در اوایل قرن نودم، مجندی گزارش داد که موشهای صحرایی و موشهای معمولی در اثر خوردن جیرههای حاوی قند، روغن زیتون، گلتون گندم و نشاسته، مبتلا به خشکی غیرطبیعی کره چشم شدند.
- در سال ۱۹۰۹، هاپکینز و استیپ، دریافتند که برای رشد موشهای صحرایی و موشهای معمولی، بعضی مواد محلول در چربی ضروری میباشد.
- کشف اولیه ویتامین A به مککالوم و دیویس از دانشگاه ویسکانسین نسبت داده میشود.
اهمیت و نیاز ویتامین A در جیره طیور:
این ویتامین به صورت یک ترکیب شیمیایی با نام رتینول در طبیعت یافت میشود. همچنین میتواند به صورت ترکیبات دیگری مانند بتاکاروتن و الفاکاروتن نیز وجود داشته باشد که در بدن جانداران به ویتامین A تبدیل میشوند. نقش ویتامین A در بدن طیور مانند سایر جانداران بسیار مهم است. به همین دلیل مراکز پرورش طیور باید تامین مقادیر کافی این ویتامین را برای طیور خود مدنظر قرار دهند.
- سلامت بینایی: ویتامین A برای حفظ سلامت چشمها بسیار حائز اهمیت است. این ویتامین به تولید پیگمانتهای بینایی در شبکیه چشم کمک میکند و نقش کلیدی در بینایی بهینه طیور دارد.
- تنظیم و بهبود رشد: ویتامین A برای رشد و توسعه سلولها و بافتها بسیار ضروری است. این ویتامین به عملکرد صحیح سلولهای بدن، از جمله سلولهای عضلات و استخوانها، کمک میکند.
- سیستم ایمنی: ویتامین A نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن دارد. این ویتامین به تولید و عملکرد سلولهای ایمنی مانند لنفوسیتها کمک میکند و مقاومت بدن طیور را در مقابل عفونتها و بیماریها بهبود میدهد.
- سلامت پوست و پرها: ویتامین A برای حفظ سلامت پوست و پرهای طیور بسیار مهم است.
کمبود ویتامین A
کمبود ویتامین A با متابولیسم اسید اوریک تداخلی ندارد اما از دفع طبیعی اسید اوریک از کلیه جلوگیری می کند. یافته های بافت شناسی شامل آتروفی سیتوپلاسم و از بین رفتن مژک ها در اپیتلیوم ستونی و مژک دار است.
مقاله مرتبط: سیستم ایمنی پرندگان
اگرچه جوجههای دارای کمبود ویتامین A میتوانند آتاکسیک باشند، مانند جوجههایی که کمبود ویتامین E دارند، اما در مقایسه با تخریب سلولهای پورکنژ در مخچه جوجههای دارای کمبود ویتامین E، هیچ ضایعهای در مغز جوجههای کمبود ویتامین A دیده نمیشود .کبد جوجههای دارای کمبود ویتامین A آتاکسیک حاوی ویتامین A کمی است یا اصلاً ویتامین A ندارد.
ویتامین D در تغذیه طیور
ویتامین D یکی از ویتامینهای حیاتی در تغذیه طیور است که نقش بسیار مهمی در سلامت و عملکرد آنها دارد. این ویتامین برای تقویت سیستم ایمنی، بهبود جذب کلسیم و فسفر برای رشد استخوانها و حفظ سلامت پوست طیور بسیار حیاتی است. همچنین، ویتامین D میتواند در تنظیم فعالیت هورمونها، بهبود عملکرد تخمگذاری و تولید تخممرغ، و کاهش خطر بروز بیماریها مانند اوستئومالاسیا در طیور مؤثر باشد. بنابراین، افزودن ویتامین D به جیرههای غذایی طیور میتواند بهبود عملکرد و سلامتی آنها را تضمین کند.
کمبود ویتامین D
کمبود می تواند منجر به راشیتیسم در جوجه های در حال رشد یا پوکی استخوان و/یا کیفیت پایین پوسته تخم مرغ در مرغ های تخمگذار شود، حتی اگر رژیم غذایی ممکن است به خوبی با کلسیم و فسفر تامین شود. رشد غیر طبیعی اسکلتی در مورد عدم تعادل کلسیم و فسفر و کمبود منگنز مورد بحث قرار می گیرد.
مرغهای تخمگذار که با رژیم غذایی کم ویتامین D3 تغذیه میشوند، تولید تخممرغ را در عرض 2 تا 3 هفته از دست میدهند و بسته به درجه کمبود، کیفیت پوسته کاهش می یلبد . با استفاده از رژیم غذایی ذرت و سویا بدون ویتامین D3 مکمل، وزن پوسته به طور چشمگیری به میزان 150 میلی گرم در روز در طول 7 روز اول کمبود، کاهش می یابد. تشخیص افت کیفیت پوسته با مکملهای نابهینه، در مقایسه با کمبود، دشوارتر است، به ویژه به این دلیل که سنجش ویتامین D3 در خوراکهای کامل بسیار دشوار است.
افزایش قابل توجهی ویتامین D3 در پلاسمای خون پرندگانی که پوسته تخم مرغ با کیفیت تولید می کنند در مقایسه با آنهایی که پوسته ضعیف تولید می کنند وجود دارد. تغذیه 3D خالص شده، کیفیت پوسته این لایه خارجی را بهبود می بخشد، که نشان دهنده یک مشکل ذاتی بالقوه در متابولیسم کوله کلسیفرول است.
تاخیر در رشد و ضعف شدید پا اولین علائمی است که در هنگام کمبود ویتامین D3جوجه ها مشاهده می شود. منقار و پنجه ها نرم و انعطاف پذیر می شوند. جوجه ها ممکن است در راه رفتن مشکل داشته باشند و قبل از چمباتمه زدن بر روی مفصل هوک خود چند قدم بردارند. هنگام استراحت، آنها اغلب از یک طرف به طرف دیگر تاب میخورند که نشان دهنده از دست دادن تعادل است. پر درآوری معمولاً ضعیف است و ممکن است در نژادهای رنگی، نوارهای غیرطبیعی پرها دیده شود.
با کمبود مزمن ویتامین D3 اختلالات اسکلتی مشخص مشاهده می شود. ستون فقرات ممکن است به سمت پایین خم شود و جناغ سینه ممکن است به یک طرف منحرف شود. این تغییرات ساختاری اندازه قفسه سینه را کاهش می دهد و در نتیجه اندام های داخلی به خصوص کیسه های هوایی تحت تاثیرقرار میگیرند. یک یافته بارز در جوجه ها، مهره زدن دنده ها در محل اتصال ستون فقرات همراه با خمش به سمت پایین و خلفی است.
ویتامین E در تغذیه طیور
ویتامین E یکی از ویتامینهای مهم در تغذیه طیور است که نقش بسیار حیاتی در سلامت و عملکرد آنها دارد. این ویتامین به عنوان یک آنتیاکسیدان عمل میکند و از آسیبهای اکسیداتیو در بدن طیور جلوگیری میکند. همچنین، ویتامین E برای حفظ سلامت پوست و پرها ضروری است و میتواند بهبود رنگ، لطافت و درخشندگی پرهای طیور را فراهم کند. این ویتامین همچنین میتواند در جلوگیری از بروز بیماریها و افزایش مقاومت طیور در برابر عوامل محیطی مؤثر باشد. بنابراین، افزودن ویتامین E به جیرههای غذایی طیور میتواند بهبود عملکرد و سلامتی آنها را تضمین کند.
کمبود ویتامین E
سه اختلال اصلی که در جوجه ها با کمبود ویتامین E مشاهده می شود عبارتند از انسفالومالاسی، دیاتز اگزوداتیو و دیستروفی عضلانی. بروز این شرایط به عوامل مختلف غذایی و محیطی دیگر بستگی دارد. انسفالومالاسی در گله های تجاری مشاهده می شود اگر جیره های غذایی حاوی ویتامین E بسیار کم باشد، اگر یک آنتی اکسیدان حذف شود یا به مقدار کافی وجود نداشته باشد، یا اگر جیره حاوی سطح معقولی از یک چربی ناپایدار و غیراشباع باشد.
برای اینکه دیاتز اگزوداتیو رخ دهد، رژیم غذایی باید دارای کمبود ویتامین E و سلنیوم باشد. علائم دیستروفی عضلانی در جوجه ها نادر است، زیرا جیره باید دارای کمبود اسیدهای آمینه گوگرد و ویتامین E باشد. از آنجایی که آمینو اسیدهای گوگرد برای رشد ضروری هستند، بعید است در شرایط تجاری کمبود آنقدر شدید باشد که باعث ایجاد دیستروفی عضلانی شود. علائم دیاتز اگزوداتیو و دیستروفی عضلانی را می توان در جوجه ها با مکمل کردن جیره با مقادیر آزاد ویتامین E، با فرض اینکه کمبود آن خیلی پیشرفته نباشد، بهبود بخشید . آنسفالومالاسی بسته به میزان آسیب مخچه ممکن است به مکمل ویتامین E پاسخ دهد.
کمبود ویتامین E همراه با کمبود اسید آمینه گوگرد منجر به دیستروفی شدید عضلانی در جوجهها تا 4 هفتگی میشود. این وضعیت با تحلیل فیبرهای عضلانی، معمولاً در سینه و گاهی اوقات در عضلات پا مشخص می شود. بررسی بافت شناسی دژنراسیون زنکر را با ارتشاح اطراف عروقی و تجمع مشخص ائوزینوفیل ها، لنفوسیت ها و هیستوسیت ها نشان می دهد. تجمع این سلول ها در بافت دیستروفیک منجر به افزایش آنزیم های لیزوزومی می شود که به نظر می رسد در تجزیه و حذف محصولات دژنراسیون دیستروفیک عمل می کنند.
ویتامین K در تغذیه طیور
ویتامین K در فرآیند خونسازی طیور مشارکت دارد و به عنوان یک عامل اساسی در جلوگیری از خونریزیهای غیرطبیعی و حفظ سلامت سیستم خونی مؤثر است. همچنین، ویتامین K میتواند در بهبود فرآیند تخمگذاری و تولید تخممرغ، بهبود عملکرد پروتئینهای خونی و افزایش مقاومت در برابر بیماریها در طیور مؤثر باشد. بنابراین، افزودن ویتامین K به جیرههای غذایی طیور میتواند بهبود عملکرد و سلامتی آنها را تضمین کند.
ویتامینه های محلول در آب (گروه B و C)
مهمترین ویتامین محلول در اب عبارت اند از: ویتامین C (اسید اسکور بیک ascorbic acid)، ویتامن B1 (تیامین thiamin )، ویتامین B2 (ریبوفلاوین riboflavin)، اسید پانتوتنیک pantothenic acid، نیاسین niacin، ویتامین B6 (پیریدوکسین pyridoxine)، کولین choline، بیوتین Biotin، فلاسین (اسید فولیک folacin)، ویتامین B12 (کوبالامین cobalamin).
ویتامین محلول در آب دارای کربن، هیدروژه و اکسیژن بعلاوه گوگرد، کبالت یا نیتروژن هستند و در اصل برای انتقال انرژ ی به بدن مورد نیاز میباشند. وجود تمام ویتامینهای محلول در آب بجز ویتامین C در جیره طیور ضروری است. وقتی این ویتامینها بیش از نیاز پرنده در جیره وجود داشته باشد، از طریق ادرار دفع میگردند. ویتامین B12 میتواند مقداری در بدن ذخیره شود و بقیه که در بدن ذخیره نمیگردد باید همواره در جیره موجود باشند.
ویتامین های محلول در آب | مهمترین نقشهای ویتامین در سلامت طیور |
---|---|
ویتامین B | حفظ سلامت پوست و پرها، فرآوری پروتئین، حفظ سیستم عصبی، کاهش استرس، افزایش مقاومت در برابر بیماری ها |
ویتامین C | تقویت سیستم ایمنی، بهبود جذب مواد معدنی مانند آهن، کاهش استرس، افزایش تولید تخم مرغ |
ویتامین B در تغذیه طیور
ویتامین B یکی از گروههای مهم ویتامینها در تغذیه طیور است که نقش بسیار حیاتی در سلامت و عملکرد آنها دارد. این ویتامین در فرآیندهای متابولیکی طیور مشارکت دارد و برای تبدیل غذا به انرژی، سلامت پوست و پرها، فرآوری پروتئین، و حفظ سیستم عصبی اساسی است. همچنین، ویتامین B میتواند در کاهش استرس و افزایش مقاومت در برابر بیماریها نقش داشته باشد. بنابراین، افزودن ویتامین B به جیره غذایی طیور میتواند بهبود عملکرد و سلامتی آنها را تضمین کند.
مقاله مرتبط: استرس گرمایی در طیور
کمبود ویتامین B
کمبود ویتامین B در تغذیه طیور میتواند به مشکلات جدی در سلامت و عملکرد آنها منجر شود. این کمبود میتواند باعث کاهش انرژی، عملکرد کمتر در تبدیل غذا به انرژی، ضعف عمومی، اختلالات در پوست و پر، کاهش تولید تخممرغ، و حتی افزایش خطر بروز بیماریها شود. بنابراین، اطمینان از ارائه مقدار کافی ویتامین B در جیرههای غذایی طیور از اهمیت بسیاری برخوردار است تا سلامت و عملکرد بهینه آنها حفظ شود.
ویتامین C در تغذیه طیور
ویتامین C به عنوان یک آنتیاکسیدان عمل میکند و از آسیبهای اکسیداتیو در بدن طیور جلوگیری میکند. همچنین، ویتامین C میتواند در تقویت سیستم ایمنی، بهبود جذب مواد معدنی مانند آهن و کاهش استرسهای محیطی نقش داشته باشد. این ویتامین همچنین میتواند در بهبود سلامت پوست و پر، رشد مناسب، و تولید تخممرغ تأثیرگذار باشد. بنابراین، اضافه کردن ویتامین C به جیرههای غذایی طیور میتواند بهبود عملکرد و سلامتی آنها را تضمین کند.
کمبود ویتامین C
کمبود ویتامین C در تغذیه طیور میتواند به مشکلات جدی در سلامت و عملکرد آنها منجر شود. این کمبود میتواند باعث ضعف عمومی، کاهش ایمنی، اختلالات در رشد و توسعه، و حتی افزایش خطر بروز بیماریها شود. علاوه بر این، کمبود ویتامین C ممکن است به اختلالات در ساخت ساختارهای غضروفی و علائم آرتریتیک نیز منجر شود. بنابراین، اطمینان از ارائه مقدار کافی ویتامین C در جیرههای غذایی طیور از اهمیت بسیاری برخوردار است تا سلامت و عملکرد بهینه آنها حفظ شود.