مکمل دامی چیست؟
مکمل دامی به عنوان مهمترین جزء از بخش کنسانتره‌ای جیره و ترکیبی از مواد مغذی است. مکمل دامی علاوه بر تامین کمبودهای موجود در جیره، هضم و جذب ترکیبات پایه جیره را نیز افزایش می‌دهد. افزایش بازده خوراک و ارتقا سلامت و عملکرد تولید مثلی دام و بقاء دامدار در صنعت از مزایای مصرف مکمل دامی می باشد. تنوع مکمل دامی شامل مکمل آنزیمی، مکمل بافری، مکمل اسیدهای آمینه، مکمل اسیدهای چرب، … می باشند. مکمل های معدنی و ویتامینه پرنیازترین و پرمصرف ترین نوع مکمل در صنعت دامپروری هستند.
انواع مکمل دامی، قیمت مکمل دامی و بهترین مکمل دامی | شرکت کیمیا رشد سپاهان
مکمل دامی ویتامینه
ویتامین ها مواد مغذی ضروری هستند که در مقادیر کم برای عملکرد نرمال سلول های بدن استفاده می شوند. برخی از آنها در خوراک مصرفی دام وجود دارند و برخی دیگر در بافت و یا توسط میکروب های شکمبه ساخته می شوند. تا کنون 14 ویتامین در طبیعت شناسایی شده اند که همه آنها برای دام ها ضروری نیستند. ویتامین ها به دو گروه محلول در آب ( B,C ) و محلول در چربی (K،E،D،A) تقسیم می شوند که هر گروه نقش های مختلفی در بدن ایفاء می کنند.
ضرورت استفاده از مکمل دامی ویتامینه
در پی خشکسالی های پی در پی، سهم و کیفیت علوفه در جیره دام ها کاهش و شیوع بیماری های عفونی به ویژه در گاوهای تازه زا افزایش یافته است. به همین دلیل ضرورت استفاده از مکمل دامی ویتامینه شامل ویتامین های آ، ای، بیوتین، نیاسین و … افزایش یافته است .
مکمل دامی معدنی
عناصر معدنی تقریبا 5 درصد از وزن بدن دام را شامل می شوند. از حدود 90 عنصریافت شده در طبیعت ، 24 عنصر برای حفظ بقاء دام، ضروری معرفی شده اند. آنها علاوه بر نقش مهمشان در سیستم تغذیه ای دام ها دارای نقش های ساختاری، کاتالیزوری و فیزیولوژیکی در سیستم بافتی بدن دام ها نیز می باشند.
مواد معدنی بر اساس میزان مصرف شان در بدن به دو گروه تقسیم می شوند:
- مواد معدنی پرمصرف (ماکرو) : کلسیم، فسفر، منیزیم، سدیم، کلر، پتاسیم و گوگرد و… هستند که معمولا غلظت شان در جیره به بیش از ppm 100 می رسد.
- مواد معدنی کم مصرف (میکرو): مس، روی، منگنز، آهن، کبالت، ید، سلنیوم، کروم، مولیبدن، فلور، آرسنیک، نیکل، وانادیم و … هستند که معمولا غلظت شان در جیره به کمتر از ppm 100 می رسد.
ضرورت استفاده از مکمل دامی معدنی
تحقیقات نشان داده اند که علوفه خشک مصرفی در بسیاری از گاوداری ها، از لحاظ عناصری مانند مس، کبالت، روی و سلنیوم و تا حدودی منگنز و ید کمبود دارند. این کمبود هنگام زایمان باعث اختلال در متابولیسم حیوان، کاهش تولید شیر، افزایش بروز جفت ماندگی، افزایش حساسیت به بیماری های متابولیکی و افزایش موارد مرگ ومیر در گوساله ها می شود. به همین دلیل استفاده از آنها به صورت مکمل دامی برای همه دامها توصیه می شود.
| ماده معدنی | عملکرد |
|---|---|
| روی |
رشدنرمال استخوان و غضروف بهبودی زخم انتقال دی اکسید کربن به گلبول های قرمز رشد و فعالیت ارگان های تولیدمثلی |
| مس |
متابولیسم آهن، رشد استخوان تشکیل کلاژن و سیستم دفاعی بدن عملکرد مناسب قلب تنفس سلولی تولیدمثل |
| منگنز |
متابولیسم عمومی و رشد استخوان، غضروف و بافت های همبند فرایند نرمال لخته شدن خون حفظ تولیدمثل نرمال ایجاد توانایی کاربرد تیامین |
| کبالت |
ضروری برای تولید ویتامین B12 کاربرد مواد مغذی تولید گلوکز در کبد |
| سلنیوم |
حفظ سلامت تولید مثلی مکانیسم دفاعی بدن در مقابل عفونت ایجاد پاسخ نرمال به استرس حفظ کیفیت و ارزش غذایی گوشت |
مکمل دامی اسیدهای چرب
چربی ها ازجمله مواد مغذی ضروری در تغذیه دام ها می باشند. اسیدهای چرب در جیره نشخوارکنندگان از سه منبع دانه ها، علوفه و مکمل های روغنی تأمین می شوند. از جمله نقش های اسیدهای چرب می توان به تامین انرژی، تاثیر بر ویژگی های فیزیکی و عملکردی غشاء وایجاد بالانس کووالانسی در ساختمان پروتئین ها اشاره کرد. تنظیم بیان ژن از طریق اثر بر فعالیت گیرنده ها، تاثیر بر سیگنال دهی درون سلولی با فعال سازی عامل رونویسی و پیش ساز واسطه های فعال زیستی نظیر پروستاگلندین نیز از وظایف اسیدهای چرب هستند.
ضرورت استفاده از مکمل دامی اسیدهای چرب
میزان چربی در جیره های رایج دام ها معمولا کم است. دام ها به ویژه دام های شیرده در پیک شیردهی بالانس منفی انرژی را تجربه می کنند و دچار کمبود اسیدهای چرب مورد نیاز می گردند. بنابراین استفاده مناسب از مکمل دامی اسیدهای چرب با پروفایل مناسب و بدون تاثیر منفی بر تخمیر شکمبه، به طور قطع باعث ارتقاء سطح عملکرد دام و سلامت آن ها در دوره های حساس می گردد.
مکمل دامی اسید آمینه ای
در ساخت پروتئین های بدن 20 اسیدآمینه شرکت دارند که بدن دام قادر به ساخت همه آنها نیست (اسیدهای آمینه ضروری). این اسیدهای آمینه باید از طریق خوراک به میزان مورد نیاز تامین گردند. فقدان اسیدهای آمینه ضروری باعث توقف در سنتز پروتئین می شود ولی کمبود اسیدهای آمینه غیرضروری از طریق ترانس آمیناسیون در بدن جبران می شود. علاوه بر این، اسیدهای آمینه در فرایندهای بیوشیمیایی و متابولیکی مهم سلول ها ی بدن فعالیت می کنند .کمبود اسیدهای آمینه باعث کاهش عملکرد دام می شود. دام در ابتدا با افزایش مصرف خوراک آن را جبران می کند ولی پس از چند روز عدم تعادل اسیدهای آمینه خود منجر به کاهش مصرف خوراک می شود. به دلایل مذکور، استفاده از مکمل دامی اسیدآمینه در جیره دام ها ضروری است.
ضرورت استفاده از مکمل دامی اسید آمینه ای
محققان بر این باورند که تولید پروتئین میکروبی در شکمبه جوابگوی نیاز پروتئینی شیر و بافت دام های پرتولید امروز نیست. لیزین و متیونین در جیره های کنونی دام های شیری محدودکننده ترین اسیدهای آمینه هستند از این لحاظ که به میزان کافی در روده کوچک برای سوخت وساز فرایند تولید شیر وجود ندارند. اسید آمینه هیستیدین در جیره هایی که گراس ها یا لگوم ها علوفه غالبشان هستند، اولین اسیدآمینه محدود کننده می باشد. دامداران برای بقاء در صنعت از طریق افزایش بازده خوراک و بهبود کیفیت شیر، نیازمند متوازن کردن اسیدهای آمینه جیره و استفاده از مکمل دامی اسیدآمینه ای برای دام هایشان هستند.
مکمل دامی بافری
مکمل دامی بافری یک اسید ضعیف به همراه نمکش یا یک باز ضعیف به همراه نمکش می باشد. این مکمل از تغییر شدید در غلظت یونهای اسیدی یا بازی جلوگیری می کند. آنها از نوسان pH شکمبه و اسیدی شدن آن هنگام مصرف جیره های با درصد بالای کنسانتره جلوگیری می کنند. بافرها از طریق افزایش نسبت استات به پروپیونات در شکمبه سبب افزایش هضم فیبر نیز می شوند .
ضرورت استفاده از مکمل دامی بافری در جیره دام ها
جایگزینی علوفه سیلویی ریز با علوفه بلند، تغذیه سطوح بالای دانه ها جهت تامین نیاز انرژی گاوهای پرتولید امروز و خوراندن خوراک های اسیدی مانند ذرت سیلوشده پررطوبت از ویژگی های جیره گله های صنعتی است. استفاده از بافرها به منظور حفظ pH شکمبه در دامنه ای محدود و جلوگیری از بروز اسیدوز تحت بالینی در این گله های صنعتی ضروری است. علاوه بر این در تحقیقات جدید به ویژگی های بایندری آن در جذب آفلاتوکسین نیز اشاره شده است. موارد قابل توجه بالا، نیاز به استفاده از این مکمل دامی را پررنگ تر کرده است.
مکمل دامی آنزیمی (مکمل آنزیمی)
آنزیم رایج مصرف شده در صنعت دامپروری به عنوان یک مکمل موثر، آنزیم های فیبرولیتیک هستند. آنها به دلیل تاثیر مثبت شان بر قابلیت هضم خوراک، تخمیر شکمبه و سنتز پروتئین میکروبی مورد استفاده قرار می گیرند. آنزیم های تجاری توسط گونه هایی از باکتری ها و قارچ ها در محیط کشت های مایع و جامد و از طریق فرایند تخمیر تولید می شوند.این آنزیم ها به جیره TMR، سیلو و یا علوفه خشک اضافه می شوند و یا به طور مستقیم به درون شکمبه تزریق می شوند.
ضرورت استفاده از مکمل های دامی آنزیمی
هزینه های بالای خوراک دام و کیفیت پایین آنها دامداران را به سمت استفاده از فراوری های بیولوژیکی سوق داده است. این فرایندها بهبود دهنده هضم و افزایش دهنده کیفیت و بازده خوراک هستند. از طرفی روش های فراوری بیولوژیکی آنزیمی به دلیل کم هزینه بودن و عدم آسیب به محیط زیست در سال های اخیر بسیار مورد اقبال فعالان صنعت قرار گرفته اند.
بهترین مکمل دامی کدام است؟
- از لحاظ اقتصادی پربازده ترین مکمل دامی موجود در بازار است.
- اجزای آن بر اساس نیازها و مشکلات ارزیابی شده گله ترکیب شده اند ( بر اساس نتایج تست خاک وآب، فصل و سابقه بیماری ها در گله و….).
- شامل طعم دهنده ها و سایر ترکیبات مفید می باشند و در واقع خوش خوراک هستند
- از هضم آسانی برخوردار است
- حاوی ترکیبات مضر نیست
- کاملا بهداشتی تهیه شده است
بهترین مکمل دامی شرکت کیمیا رشد سپاهان
قیمت مکمل دامی چگونه تعیین می شود
قیمت مکمل دامی معمولا بر اساس فرمول ساخت و میزان مصرف آن (.که خود تحت تاثیر مدیریت خوراک دهی ، شرایط انبار ، سن گله و کیفیت آب قرار می گیرد) ، کیفیت مواد اولیه ، معروفیت برند ، نوع بسته بندی و نوع خرید (مستقیم یا غیرمستقیم) تعیین می گردد. پرورش دهندگان هنگام خرید باید به قیمت تمام شده مصرف مکمل برای هر راس دام و سود کوتاه مدت و بلندمدت آن ( به طور مثال افزایش نرخ گیرایی در گاو و کاهش سن از شیرگیری در گوساله ) توجه نمایند.
ساخت مکمل دامی چگونه انجام می شود؟
یکی از تکنولوژی های بسیار موثر در صنعت دامپروری، خطوط تولید مکمل دامی بوده اند . پیشرفت های علم ژنتیک و اصلاح نژاد باعث ایجاد محدودیت هایی در بازده عملکردی دام شده اند. مکمل دامی که با بهترین کیفیت و با استفاده از دقیق ترین تجهیزات تولید می شود تا حد زیادی این محدودیت ها را برطرف می کند.
ویژگی های خط تولید مکمل دامی با کیفیت بالا
- مواد اولیه :مهمترین و موثرترین عامل در تولید مکمل دامی کیفیت مواد اولیه و ترکیبات آن است
- مخازن : از نظر حجم، جنس و شیب مناسب هستند.
- توزین: از توزین های بسیار ویژه با کمترین خطا و سازگار با سیستم PLC استفاده می کنند.
- میکسرهای پرمیکس: از جنس استیل و دارای بالاترین دقت برای تولید محصول یکنواخت هستند.
- میکسرهای میکس: داشتن پدال های متفاوت با طول و زاویه متفاوت و ارائه محصول با کمترین cv از ویژگی آنهاست.
آیا افزودن مکمل دامی به جیره های کاملا تنظیم شده امروز، ضروری است ؟
امروزه ظرفیت تولید شیر و گوشت دام افزایش و کیفیت علوفه به ویژه علوفه خشک مصرفی رایج در دامداری ها کاهش یافته است . از این رو توصیه های NRC در اغلب موارد جوابگوی نیازهای دام های پرتولید و به ویژه در دوره های حساس از قبیل دوره انتقال نخواهد بود . نقص در تامین مواد مغذی مورد نیاز،منجر به بروز بیماری های گوناگون، افزایش هزینه درمان و دارو و کاهش عملکرد تولیدی و تولیدمثلی دام می گردد .بنابرین جبران کمبود جیره های تنظیم شده از طریق مصرف مکمل دامی با کیفیت مناسب ، به شرط خرید با قیمت مناسب، راهکاری بسیار منطقی به نظر می رسد.
سوالات پرکاربرد:
مکمل دامی به عنوان مهمترین جزء از بخش کنسانتره‌ای جیره و ترکیبی از مواد مغذی است. مکمل دامی علاوه بر تامین کمبودهای موجود در جیره، هضم و جذب ترکیبات پایه جیره را نیز افزایش می‌دهد.
افزایش تولید شیر و گوشت به دلیل پیشرفت های ژنتیکی و مدیریتی انجام شده طی سال های اخیر و کاهش کیفیت و سهم علوفه در جیره دام ها ، مصرف مکمل ها را ضروری ساخته است.
ویتامین ها پابه و اساس تغذیه دام هستند. آنها ریزمغذی‌های ضروری و غیرقابل جایگزینی هستند که برای عملکردهای فیزیولوژیکی طبیعی از جمله رشد، تکامل بدن و تولید مثل، و همچنین رفاه حیوانات و وضعیت سلامت عمومی مورد نیاز هستند.
مهمترین مواد معدنی ضروری برای زندگی حیوانات عبارتند از نمک معمولی (کلرید سدیم)، کلسیم، فسفر، گوگرد، پتاسیم، منیزیم، منگنز، آهن، مس، کبالت، ید، روی، مولیبدن و سلنیوم می باشد.